Persepolis Film İncelemesi ve Özeti

                                                 

PERSEPOLIS

 Yönetmenliğini Vincent Paronnaud ve Marjane Strapi'nin yaptığı Persepolis, bir animasyon filmidir. Animasyon filmi olmasına karşın; hayattan kopuk, gerçekliğe uymayan neredeyse hiçbir öğe filmde barındırılmaz. Bildiğimiz animasyon filmlerinin ışıltılı ve pembe dünyasını bu filmde görmek pek de mümkün değildir. Persepolis bu yönüyle bir çok eleştirmenin takdirini toplamıştır. İlhamını gerçek olaylardan alan ve Cannes Film Festivali'nde Jüri Ödülü almaya layık görülen bu başyapıt 26 Ekim 2007'de gösterime girmiş olup, izleyici kitlesiyle buluşmuştur.

Filmin Özeti ve Analizi 

Film başından sonuna kadar İran'da Molla Devrimi esnasında yaşamış olan Marjane isimli küçük bir kız çocuğunun gözünden anlatılır. (Bana göre gözünden anlatılan karakterin küçük bir çocuk oluşu da tesadüf değildir. Çocuk sembolü çoğunlukla masumiyeti ve tarafsızlığı çağrıştırır. Film değindiği hassas siyasi konular sebebiyle izleyiciye filmin anlatımının tümüyle tarafsızlık ilkesine uygun olarak yapıldığı mesajını iletir.)

Marjane filmde kıvrak zekalı, meraklı, lafını esirgemeyen, sempatik ve korkusuz bir karakter olarak karşımıza çıkar. Sosyalist bir ailenin çocuğu olan Marjane, giderek ailesinden etkilenmeye başlar. Marjane'in Şah yanlısı ailenin çocuğuna ellerindeki çivilerle işkence yapmak istemesi bunu kanıtlar niteliktedir. Günün birinde Şah yönetimi halkın ayaklanmasının ardından devrilmiş, İran halkı sonunda isteğine kavuşmuştur. Artık İran'da adeta bir bayram havası esmektedir. Marjane ve ailesi dahil bütün İran halkı Şah'ın devrilmesinin ardından daha demokratik bir ülkenin kendilerini beklediğini sanarak büyük bir yanılgıya düşmüşler ve bu yanılgının acı sonuçlarını yaşamak zorunda kalmışlardır. 

Şahın devrilmesinden kısa bir süre sonra geleceğin emperyalistlerini yetiştirdiği gerekçesiyle üniversiteler 2 yıllığına kapatılmış, kadınlara kara çarşaf giyme zorunluluğu getirilmiştir. Öte yandan okula giden kız öğrenciler başlarını iyi kapatmadıklarında uyarılmış, kız ve erkekler eğitimde tamamen ayrılmıştır. Bütün bu sahneler verilirken izleyici çoktan Marjane'in karakterine ister istemez bürünmüş ve onun yaşadığı umutsuzluğu kendi içlerinde hissetmeye başlamışlardır. 

Marjene'in Pink Floyd, Michael Jackson ve Julio Iglesias'ın kasetlerini montlarının cebinde saklayan adamlardan satın almaya çalıştığı sahne, kaotik ortam dönemin baskısını çarpıcı şekilde betimleyen sahnelerden biri olmuştur. Bir başka sahnede ise Marjene sokakta koşmaktadır. Onu gören günümüzün ahlak polisleri niteliğinde olan Devrim Muhafızları Marjene'i durdurmuş ve koşmaması gerektiğini, koşunca kalçasının sallandığını söylemişlerdir. Lafını esirgemeyen ve korkusuz olan Marjene "Siz de bakmayın o zaman" şeklinde cevap vermiştir.

Irak'ın İran'ı işgal ettiği sıralarda onlarca vatandaş şehit düşmüş, buna karşılık tek teselli "şehit kanı toplumu besler" düşüncesi olmuştur. Tam da bu sıralarda Persepolis'in en ünlü ve en ses getiren repliği dile getirilmiştir. "Şimdi sokaklara savaşta şehit düşenlerin adlarını veriyorlar. Ailelerine geride kalan tek şey bu. Sokak isimleri. Şimdi sokaklarda yürümek bir mezarlıkta gezinmeye benziyor."

(Bu replik sanıyorum ki içinde bulunduğumuz dönemle de benzerlik göstermektedir.)

İran'ın giderek artan kaotik ortamı sebebiyle Marjene'in ailesi kızlarını bu durumdan kurtarmak ve iyi bir eğitim almasını sağlamak için Marjene'i Avusturya'nın Viyana şehrine gönderirler. Savaştan kaçan bir kız için Viyana'ya gitmek pek tabii kolay olmayacaktır. Marjene Viyana'da okurken kendisinden her yönüyle çok farklı olan Avrupalı arkadaşlar edinmiş ve onlara ayak uydurmaya çalışmıştır. Fakat bunu yaparken ne yazık ki asimile olmaktan kurtulamamış ve kendisine sorulan "Nerelisin?" sorusuna "Fransızım." cevabını vermiştir. Daha sonra bu yaptığından çok pişman olan Marjene, kültürünü tamamen kaybetmemek adına İran'a dönmeye karar verir. Fakat İran'da çok şey değişmiştir ve burda da mutlu olamayan Marjene temelli olarak Fransa'ya gitmeye karar verir.